Dijital dönüşümün dünya genelinde farklı hızlarla ilerlediği bu çağda, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesi adeta bir laboratuvar niteliğinde. Bir yanda enerjiyle zenginleşen Körfez ülkeleri dijital altyapıya milyarlar yatırırken, diğer yanda sosyo-ekonomik sıkıntılar yaşayan ülkeler dijitalleşmeyi bir kurtuluş reçetesi olarak görüyor.
1. Ekonomik Dönüşüm: Petrolün Yerini Veri Alıyor
MENA bölgesi, yüzyıllar boyunca petrolle tanımlandı. Ancak artık “veri yeni petroldür” sözü burada gerçek anlamını buluyor.
- Suudi Arabistan, “Vision 2030” planı kapsamında Neom gibi tamamen yapay zekâyla yönetilen şehirler kurarken,
- Katar, dijital bankacılık ve siber güvenlikte bölgesel liderliğe oynuyor.
- Birleşik Arap Emirlikleri ise yapay zekâ bakanlığı kurarak, dijital dönüşümü devlet felsefesinin merkezine yerleştirdi.
Ekonominin merkezinde artık petrol kuyuları değil, veri merkezleri var. Bu değişim, sadece üretim biçimlerini değil, toplumun yaşam tarzını da dönüştürüyor.
2. Sosyal Değişim: Dijital Vatandaşlık Bilinci
Teknoloji, MENA toplumlarında sessiz bir devrim yaratıyor. Geleneksel toplumsal yapılar içinde kadınların, gençlerin ve girişimcilerin dijital platformlarda seslerini duyurmaları, yeni bir katılım kültürü doğuruyor.
Artık bir Mısırlı genç, Kahire’nin ara sokaklarından global bir yazılım şirketine hizmet verebiliyor; bir Lübnanlı sanatçı, NFT üzerinden eserlerini dünyaya tanıtıyor.
Bu dönüşüm, “dijital vatandaşlık” kavramını güçlendiriyor; insanlar devletle, toplumla ve birbirleriyle olan ilişkilerini çevrimiçi düzlemde yeniden tanımlıyor.
3. Politik Etkiler: Dijitalleşmenin İki Ucu
Dijitalleşme bir özgürlük alanı sunduğu kadar, yeni denetim biçimlerini de beraberinde getiriyor.
Bazı hükümetler, yapay zekâ destekli gözetim sistemleriyle vatandaş davranışlarını takip ediyor;
öte yandan, sosyal medya platformları siyasal farkındalığı artırarak yeni bir kamu bilinci oluşturuyor.
Bu ikili yapı, bölgedeki dijitalleşmeyi hem umut hem de risk olarak tanımlıyor.
🔮 Sonuç: Dijitalleşen MENA, Geleceğin Nabzını Tutuyor
Orta Doğu artık yalnızca enerjiyle değil, dijital bilgi akışıyla da dünyanın nabzını tutuyor.
Veri, enerji kadar stratejik; bilgi, petrol kadar değerli hale geldi.
Bu dönüşüm, sadece ekonominin değil; kültürün, siyasetin ve kimliğin de sınırlarını yeniden çiziyor.